گرده افشانی، رشد لوله گرده و تعیین پلی نایزر (گرده دهنده) مناسب برای گیلاس (.Prunus avium L) رقم قرمز رضاییه

گیلاس یکی از مهم ترین میوه های مناطق معتدله در دنیا است. اکثر ارقام گیلاس به دلیل خود ناسازگاری، همواره مشکلاتی را از نظر تلقیح و میوه دهی به همراه داشته اند، لذا برای تولید میوه تجارتی نیاز به گرده دهنده مناسب و سازگار دارند. در این آزمایش گیلاس رقم قرمز رضاییه به عنوان گرده گیرنده با دانه گرده ارقام زرد دانشکده، پروتیوا، صورتی لواسان، حاج یوسفی، مشکین شهر و همچنین قرمز رضاییه گرده افشانی شد. تیمارهای یاد شده بر اساس طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به کار گرفته شدند. عملیات آزمایشگاهی و مطالعات میکروسکوپی این پژوهش در آزمایشگاه علوم باغبانی دانشگاه تربیت مدرس و عملیات باغی در سال های 1383 و 1384 در ایستگاه تحقیقات باغبانی کمال آباد وابسته به موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر انجام شد. تعیین سازگاری و ناسازگاری ارقام گرده دهنده به دو روش گرده افشانی کنترل شده و مطالعه میکروسکوپی رشد لوله گرده انجام شد. نتایج حاصل از گرده افشانی کنترل شده نشان داد که رقم مشکین شهر و پروتیوا سازگار و بقیه ارقام شامل زرد دانشکده، صورتی لواسان و حاج یوسفی با رقم قرمز رضاییه ناسازگار هستند. درصد تشکیل میوه در رقم قرمز رضاییه با استفاده از گرده ارقام زرد دانشکده، پروتیوا، صورتی لواسان، حاج یوسفی و مشکین شهر به ترتیب 0.80, 0.24, 40.94, 0.54 و 61.36 درصد بود. نتایج همچنین نشان داد که گیلاس قرمز رضاییه یک رقم خود ناسازگار است (درصد تشکیل میوه= صفر) و برای تشکیل میوه نیاز به گرده ارقام مناسب دارد. مطالعه با میکروسکوپ فلورسنس نشان داد که لوله گرده رقم مشکین شهر 96 ساعت پس از گرده افشانی به تخمدان می رسد که این مطالعه و بررسی میکروسکوپی رشد لوله گرده در خامه گل های گرده افشانی شده، با نتایج روش گرده افشانی کنترل شده در باغ مطابقت نشان داد. در نهایت دو رقم پروتیوا و مشکین شهر به عنوان گرده دهنده مناسب برای گیلاس رقم قرمز رضاییه انتخاب شدند.